Veilig vuur

Het is heel normaal. Je pakt een luciferdoosje, duwt met je vingers het laatje open, pakt een lucifer en strijkt deze aan de zijkant af. En voilá, vuur. Zo simpel en meteen ook zo vernuftig als tovenarij. Wie bedenkt nu zoiets? Nou niet de gebroedertjes Lundström. Zij waren welliswaar degene die er voor zorgden dat het bij iedereen bekende product uiteindelijk voor iedereen beschikbaar kwam, maar de Zweedse chemicus Gustaf Erik Pascha (1788-1862) was de man die onze vurige, maar veilige strijkstokken uitvond. Daarvoor waren er ook al een soort van luizeveren, maar die lucifers waren niet al te gezond in de productie (giftige witte en gele fosfor) en bovendien was er niet gegarandeerd dat de lucifers niet uit zichzelf zouden ontbranden. De vinding om de brandbare substantie en het benodigde materiaal om de lucifer te laten ontbranden te scheiden was van een zeer veiligheidsverhogende betekenis. Het gebruik van rode fosfor zorgde er voor dat ook de productie een stuk gezonder werd. Een hoeraatje voor Pascha, maar het bleef handwerk. Dat bleef het tot in de fabriek van de gebroeders Carl Frans en Johan Edvard Lundström een machine werd gebouwd die het maken van lucifers een heel stuk zou versnellen. In 1864 werd het eerste lucifer dompelende en tevens volautomatisch doosjes vullende apparaat uitgevonden door de Zweed Alexander Lagerman, die gelukkigerwijs bij de gebroeders Lundström werkte als ingenieur. Met een geperfectioneerde lucifer naar het voorbeeld van Pascha en een massaproductie om u tegen te zeggen veroverde de fabriek van de heren in Jönköping binnen no time de luciferwereld. Het vreemde aan het hele verhaal is echter dat de heren Lundström hoogstwaarschijnlijk beide een jaar voor de uitvinding van de volautomatische machine de fabriek lieten voor wat ie was en andere dingen gingen doen. Dat is nog eens stoppen voor het hoogtepunt, al denk ik niet dat ze tot het eind van hun dagen op een luciferhoutje hebben moeten bijten. Daar zorgde de de onderneming Tändsticks Svenska, tegenwoordig ook wel bekend als Swedish Match, wel voor. Zoveel lucifers zoveel doosjes. Bekijk ze hier